Użytkowanie akumulatorów żelowych i AGM
Przy wyborze akumulatora, należy wziąć pod uwagę: do jakiego zastosowania będą użyte (praca buforowa czy cykliczna), wielkość prądu odbioru, dostępne miejsce do zainstalowania akumulatora (wymiarami akumulatora, wymiary są standardowe). Ponadto należy pamiętać, że w miarę możliwości korzystniej jest zastosować akumulator o pojemności większej niż wymagane minimum i nie rozładowywać go zbyt głęboko (zaleca się wyładowanie do napięcia 1,9...2,0V/ogniwo, czyli 11,4...12V dla akumulatora 12V aby uzyskać maksymalną żywotność), bo wtedy znacznie wzrośnie trwałość i żywotność akumulatora. Różnica ceny mniejszego i większego akumulatora nie jest duża, a trwałość, wzrośnie znacznie, nawet kilkakrotnie. Rozładowanie akumulatora poniżej 9,6V (przy 12V akumulatorach) doprowadzi do nieodwracalnych zmian wewnątrz akumulatora i jego pojemność znacznie spadnie, a w okresie gwarancyjnym stracisz gwarancję. Dlatego warto stosować różnego rodzaju zabezpieczenia przed głębokim rozładowaniem albo używać wskaźnik naładowania i kontrolować jego poziom.
Przybliżony czas pracy akumulatora można wyliczyć ze wzoru:
h - czas pracy w godzinach
Ah - pojemność akumulatora
V - napięcie akumulatora
W - moc pobierana przez urządzenie
1,6 - współczynnik rozładowania akumulatora
h = ((Ah x V) / W ) / 1,6
Przed rozpoczęciem użytkowania akumulatora (po zakupie) zawsze warto wykonać tzw. ładowanie wstępne, żeby zapewnić jego pełne naładowanie i wyrównanie napięć na poszczególnych ogniwach. Celem ładowania wstępnego jest dostarczenie ładunku kompensującego samorozładowanie akumulatora oraz utrzymanie jego w stanie gotowości i pełnego naładowania. Zalecane napięcie ładowania wstępnego wynosi 2,25-2,30V na ogniwo czyli 13,5-13,8V dla akumulatorów 12V (w temperaturze 20ºC). Należy to uczynić gdyż akumulatory ulegają nieznacznemu samorozładowaniu, a od momentu produkcji do czasu zainstalowania akumulatora do użytkowania, może upłynąć trochę czasu.
Użytkując akumulator należy pamiętać o temperaturze w jakiej będzie eksploatowany. Znamionowa temperatura pracy akumulatorów żelowych wynosi 20°C. Praca w podwyższonej temperaturze powoduje skrócenie ich żywotności. Oznacza to, że akumulator eksploatowany np. w 33°C zachowa 50% projektowanej żywotności. Dlatego też należy umieszczać akumulator z dala od urządzeń będących źródłem ciepła (np. transformator, radiator), zachować przynajmniej 1,5 cm odstępu wokół akumulatora oraz stosować urządzenia z otworami wentylacyjnymi w obudowie dla zapewnienia swobodnej cyrkulacji powietrza, zastosować efektywną naturalną lub wymuszoną wentylację. Praca zaś w niskich temperaturach powoduje spadek ich pojemności i należy o tym pamiętać dobierając pojemność akumulatora dobierać ją z odpowiednim zapasem. W temperaturze 0°C pozostaje do dyspozycji ok. 85% a w minus 10°C i minus 20°C odpowiednio 75% i 65% pojemności znamionowej.
Praca buforowa (zasilanie awaryjne) - akumulator jest cały czas podłączony do układu ładowania i stanowi awaryjne źródło zasilania w przypadku zaniku napięcia sieciowego.
Praca cykliczna - akumulator jest podstawowym źródłem zasilania urządzenia i po rozładowaniu jest odłączany od obciążenia i ponownie ładowany.
Podczas użytkowania akumulatora, po jego rozładowaniu nie należy zwlekać z ponownym ładowaniem. Najlepiej jest je wykonać w przeciągu 24 godzin od rozładowania. Przechowywanie akumulatora w stanie rozładowanym może znacznie skrócić jego żywotność.
Ładując akumulator należy przestrzegać podstawowych zasad:
− napięcie końcowe ładowania nie powinno przekraczać 15V,
− maksymalny prąd ładowania nie powinien być większy niż 0,3C. (gdzie C to pojemność akumulatora)
Za minimalny prąd ładowania przyjmuje się 0,1C, gdzie C to pojemność akumulatora. Przy znikomych prądach ( <0,1C) nowy sprawny akumulator powoli się naładuje, ale w starym, zużytym ten sam prąd nie pokryje nawet strat samowyładowania. Do ładowania akumulatorów warto używać ładowarek automatycznych, które po osiągnięciu właściwego napięcia przez akumulator układ nie rozłącza ładowarki, zaś od tego momentu na akumulatorze podtrzymywana jest stała wartość napięcia mierzona bezpośrednio na biegunach akumulatora.
Przechowując akumulator dłuższy okres i chcąc zachować jego maksymalną żywotność, należy przede wszystkim przechowywać go w stanie naładowanym, najlepiej w pomieszczeniu, w suchym i chłodnym miejscu. Zabrudzenia i nagromadzony kurz usuwać suchą szmatką lub szczotką. Sprawdzać stan akumulatora raz na miesiąc i doładowywać raz na trzy miesiące. Tak przechowywany akumulator pozwoli nam dłużej zachować jego sprawność i pozwoli utrzymać go w ciągłej gotowości do pracy.
